حکم توسل به پیامبر صلی الله علیه وسلم
حکم توسل به پیامبر صلی الله علیه وسلم
س: حکم توسل به سیدانبیاء صلی الله علیه وسلم چیست؟ آیا دلیلی برتحریم آن وجود دارد؟
ج: بحث توسل به پیامبر صلی الله علیه وسلم [1] نیاز به شرح تفصیلی دارد، اگر توسل، با پیروی از دستورات پیامبر، دوست داشتن آن بزرگوار، اطاعت از شریعت وی، ترک نواهی، اخلاص به خاطر الله در عبادت باشد، که این عین اسلام است، همان دینی که الله انبیا را به خاطرآن برانگیخته است. این توسل بر هر فرد مکلف واجب است و وسیله‌ی سعادت در دنیا و آخرت است.
اما توسل با صدا زدن پیامبر صلی الله علیه وسلم ، طلب فریادرسی و نصرت از ایشان بر دشمنان و درخواست شفای بیماران از ایشان باشد، شرک اکبر است. و این دین ابوجهل و امثال وی از بت‌پرستان است. حکم توسل به غیر پیامبر صلی الله علیه وسلم مانند: انبیا، اولیا، جنها، ملائکه، درختان، یا سنگ‌ها و بت‌ها نیز همین است.
نوع سومی از توسل نیز وجود دارد که توسل به مقام یا به حق یا به ذات پیامبر صلی الله علیه وسلم است. مثل این که بگوید: ای الله، به وسیله‌ی پیامبرت صلی الله علیه وسلم از تو می‌خواهم، یا به مقام پیامبرت یا به حق پیامبرت یا به مقام پیامبران یا به حق پیامبران یا به مقام اولیا و صالحان و امثال این‌ها.
این توسل بدعت بوده و از وسایل شرک است لذا این نوع توسل به پیامبر صلی الله علیه وسلم یا به هر کسی دیگر که باشد، جایز نیست. چرا که الله تعالی این عمل را جایز قرار نداده است و از آنجایی که عبادات توقیفی است هیچ عبادتی بدون دلیل معتبر از شریعت پاک، جایز نیست.
اما توسل آن فرد نابینا به پیامبر صلی الله علیه وسلم در زمان حیاتش، توسل به خود پیامبر صلی الله علیه وسلم است. (وی از ایشان خواست) که در پیشگاه الله برایش دعا کند تا بینائیش بازگردد. این عمل توسل به ذات، مقام و یا حق پیامبر صلی الله علیه وسلم نیست.
همان طور که از سیاق حدیث[2] روشن است، علمای حدیث نیز این روایت را شرح داده‌اند.
شیخ الاسلام ابن تیمیه، این موضوع را به صورت گسترده در بسیاری از کتاب‌های خود مورد بحث قرار داده است، از جمله کتاب (القاعدة الجلیلیة، فی التوسل و الوسیلة) است که کتاب بسیار مفیدی است لذا شایسته است این کتاب را بشناسیم و از آن استفاده کنیم.
این حکم با افراد غیر از پیامبر صلی الله علیه وسلم که در قید حیات هستند، نیز جایز است. مانند این که به برادر، پدرت یا به کسی که نسبت به او گمان خیر داری، بگویی برایم دعا کن تا الله مریضی‌ام را شفا دهد یا بینایی‌ام را به من بازگرداند یا به من فرزندان صالحی عطا کند. و امثال این‌ها که به اجماع علما، جایز است.والله ولی التوفیق.
شیخ ابن باز- مجموع فتاوای و مقالات متنوعة-(5/323/322)
[1] یعنی:بعد از وفاتش
[2] منظور حدیث عثمان بن حنیف رضی الله عنه است.« أَنَّ رَجُلًا ضَرِیرَ الْبَصَرِ أَتَى النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ: ادْعُ اللَّهَ أَنْ یُعَافِیَنِی. قَالَ: إِنْ شِئْتَ دَعَوْتُ لَکَ وَإِنْ شِئْتَ أَخَّرْتُ ذَاکَ فَهُوَ خَیْرٌ. فَقَالَ: ادْعُهُ فَأَمَرَهُ أَنْ یَتَوَضَّأَ فَیُحْسِنَ وُضُوءَهُ فَیُصَلِّیَ رَکْعَتَیْنِ وَیَدْعُوَ بِهَذَا الدُّعَاءِ: اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ وَأَتَوَجَّهُ إِلَیْکَ بِنَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ نَبِیِّ الرَّحْمَةِ یَا مُحَمَّدُ إِنِّی تَوَجَّهْتُ بِکَ إِلَى رَبِّی فِی حَاجَتِی هَذِهِ فَتَقْضِی لِی، اللَّهُمَّ شَفِّعْهُ فِیَّ» «که مردی نابینا خدمت پیامبر صلی الله علیه وسلم آمد و گفت:از الله بخواه مرا سالم گرداند (بینایی‌ام را به من باز گرداند) پیامبر فرمود: اگر بخواهی دعا می‌کنم و اگر صبر کنی برایت بهتر است. گفت: دعا کن. پیامبر صلی الله علیه وسلم دستور داد به نحو احسن وضو بگیرد و دو رکعت نماز بخواند و این طور دعا کند. بارالها! به وسیله پیامبرت محمد صلی الله علیه وسلم ، پیامبر رحمت به تو روی آورده‌ام و از تو می‌خواهم که مشکلم را حل کنی. ای محمد صلی الله علیه وسلم! من به وسیله تو به پروردگارم روی آورده‌ام، تا حاجتم برآورده شود. بارالها! او را شفیع من بگردان! احمد (4/138) در چاپ الرسالة (28/278) أرناؤوط گوید: (اسناد آن صحیح و رجال آن ثقه‌اند، ترمذی (3578) و نسائی در عمل الیوم و اللیلة (658-660) و ابن ماجه (1358)
