حکم ناسزاگویی به زمان

س: ناسزا گفتن به دهر و زمان چه حکمی‌دارد؟

ج: بد و بیراه گفتن به زمان به سه قسم تقسیم می‌شود:

قسم اول: این‌که قصدش صرفاً خبردادن باشد نه ملامت؛ و این جایز است؛ مثلاً می‌گوید: از شدت گرما یا سرما امروز کلافه شدیم و... زیرا مدار اعمال نیت است.

قسم دوم: شخصی به زمان بد و بیراه گفته و آن را فاعل و خالق بداند، بدین صورت که زمان را چرخاننده‌ی امور از حالتی به حالتی دیگر تصور نماید و این شرک اکبر است. زیرا این شخص با انتساب حوادث به طرف غیر الله در واقع خالقِ دیگری را با الله تعالی شریک قرار داده است.

قسم سوم: شخصی به زمان بد و بیراه می‌گوید و در عین حال معتقد است که فاعل اصلی الله تعالی است؛ ولی باز هم اقدام به ناسزا گویی علیه زمان می‌کند، چون زمان  ظرفی است برای امور ناپسند. این قسم نیز حرام است، زیرا منافی با صبر است. البته موجب خروج از دین اسلام نمی‌باشد، زیرا این شخص مستقیماً به الله تعالی ناسزا نمی‌گوید، چنانچه مستقیماً به الله تعالی ناسزا بگوید کافر می‌گردد. 

 شیخ ابن عثیمین- مجموعه فتاوا و رسایل(1/197- 198)

آیا انسان مختار است یا مجبور؟

آیا انسان مختار است یا مجبور؟

ج: انسان هم مجبور است و هم مختار. مجبور است از این حیث که الله تعالی همه چیز را برای او مقدر کرده است. مختار است از این جهت که با وجود تقدیر به او، استطاعت  و قدرت تصمیم گیری داده است. می‌تواند کارهایی را با اختیار خود انجام دهد و از کارهایی صرف نظر نماید. الله تعالی قادر است که وی را به راه راست رهنمون سازد. به دلیل این‌که الله تعالی می‌فرماید: [وَمَنْ یُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ (٣٦)وَمَنْ یَهْدِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ مُضِلٍّ أَلَیْسَ اللَّهُ بِعَزِیزٍ ذِی انْتِقَامٍ (٣٧)] [زمر:36،37]

«هر کس را که الله گمراه سازد، برایش هدایت کننده‌ای نیست و هر کس که الله تعالی او را هدایت کند هیچ کس نمی‌تواند گمراهش کند».